Lata 20-te ubiegłego wieku. Kitty (Naomi Watts) pochodzi z klasy wyższej londyńskiej socjety i zbliża się do wieku, w którym dobrze urodzona i wychowana panienka powinna wyjść za mąż. Znudzona mieszczańskim życiem, w poszukiwaniu przygody wiąże się z lekarzem bakteriologiem, Walterem Fane, który prowadzi badania w odległym Szanghaju. W tym dziwnym i obcym dla nich mieście młode małżeństwo chętnie wchodzi do towarzystwa brytyjskiej arystokracji, której przewodzi angielski vice konsul Charles Townsend (Liev Schreiber). Gdy Walter oddaje się z pasją swej pracy, jego żona wdaje się w romans z konsulem. Kiedy zdrada wychodzi na jaw, lekarz w akcie zemsty przyjmuje posadę w odległej wiosce, spustoszonej przez śmiertelną epidemię cholery i zmusza Kitty do wspólnej podróży. W wiosce Mei-tan-fu, z początku chłodno nastawieni do siebie małżonkowie, w obliczu otaczającej ich zewsząd tragedii, powoli zbliżają się do siebie. Pojawia się zrozumienie, wybaczenie, a nawet czułość. Fane?owie zaczynają odkrywać siebie na nowo.
O PRODUKCJI
Pod koniec 2004 roku Edward Norton po raz kolejny zadzwonił do Naomi Watts z propozycją zagrania Kitty Fane w ?The Painted Veil?. Właśnie mijało pięć lat, jak ze scenarzystą Ronem Nyswanerem i producentką Sarą Coleton zabrał się za adaptację powieści Williama Somerseta Maughama z 1925 roku. Niestety, Watts właśnie zakończyła wyczerpującą, ośmiomiesięczną pracę na planie zdjęciowym ?King Konga? i nie zamierzała rozpoczynać nowych zdjęć. ?Byłam zmęczona i nie byłam pewna czy chcę pracować jeszcze w tym roku?. Ale po tej rozmowie zmieniła zdanie. Było to zakończenie historii, która toczyła się od 1995 roku, kiedy scenarzysta Ron Nyswaner zaczął rozglądać się za nowym tematem. ?Spojrzenie Williama S.Maughama na świat zaintrygowało mnie od czasu, kiedy jako dziecko obejrzałem adaptację jego książki ?Of Human Bondage? z Bette Davis. Byłem zafascynowany melodramatyczną opowieścią o obsesyjnej miłości. Zacząłem szukać wszystkich jego dzieł i tak dotarłem do ?The Painted Veil?. I ta historia najbardziej mnie poruszyła?. Podczas spotkania z Sarą Coleton, Nyswaner opowiedział jej o swoim odkryciu. Sara była zaskoczona, bo cały zeszły rok próbowała zdobyć prawa do ekranizacji którejś z powieści Maughama. ?To było przeznaczenie?, powiedziała. William Somerset Maugham urodził się w Paryżu w 1874 roku, ale dorastał w Anglii. Zanim stał się sławnym pisarzem, uzyskał dyplom lekarza, nigdy jednak nie praktykował w swoim zawodzie. Po wydaniu pierwszych dwóch powieści całkowicie poświęcił się pisarstwu. W 1947 ufundował nagrodę (Somerset Maugham Award), która do tej pory przyznawana jest brytyjskim pisarzom. ?Z jednej strony jest to dramat: mężczyzna ze złamanym sercem mści się na niewiernej żonie? ? mówi Nyswaner. ?Ich wyprawa w głąb Chin pełna jest psychologicznych napięć. Z drugiej strony mamy tutaj zaskakujący zwrot, który zmienia psychologiczny thriller w piękną duchową podróż. Temat fizycznej miłości zestawiony z miłością wielką i czystą był pokazany bardziej szczerze niż w większości literatury współczesnej. Poczuliśmy, że chcemy wspólnie zrobić filmową wersję tej powieści.? Z Nyswanerem w ekipie, Coleton rozpoczęła pracę nad pierwszą wersją scenariusza. Część książki, opowiadająca historię Kitty i rzucająca światło na jej decyzję zamążpójścia, została skrócona i przedstawiona w krótkim prologu w formie wspomnień. Po trzech latach intensywnej pracy, Nyswaner i Coleton wysłali scenariusz do Edwarda Nortona. Był rok 1999. Pierwsze wrażenia Nortona były bardzo pozytywne. ?To jest jeden z takich scenariuszy, które na długo pozostają w twojej głowie.? Po koniec 1999 Norton zaproponował im swoją współpracę jako producent i aktor. Jak mówi Nyswaner ?Norton pracował bez przerwy, rok w rok, aby jak najlepiej przygotować nasz projekt do produkcji?. Norton, który studiował w Yale historię Chin oraz określa siebie mianem ?wielbiciela chińskiej kultury?, okazał się świetnym źródłem informacji dla Nyswanera: ?To z inspiracji Edwarda więcej uwagi poświęciłem pracy Waltera w Chinach, która w książce była właściwie pominięta.? ?Walter reprezentuje siłę i ducha brytyjskiego kolonializmu tak powszechnego w owych czasach? - mówi Norton - ?ludzie przyjeżdżali do obcego kraju i urządzali go po swojemu. Walter jest typowym człowiekiem Zachodu ? racjonalny naukowiec, który chce, by nawet w tak odległym od Europy kraju obowiązywał zachodni styl życia i myślenia. Nie rozumie, że Chińczycy chcą żyć po swojemu. Musi jednak uszanować ich odrębną kulturalną, polityczną i historyczną rzeczywistość.? W 2001 roku Naomi Watts kręciła ?Krąg?. ?W tym czasie projekt ?The Painted Veil? nie miał jeszcze reżysera, ale kiedy po raz pierwszy przeczytałam scenariusz poczułam, że jest to naprawdę piękna historia miłosna.? ?Kitty jest osobą, która ani na chwilę nie opuściła swojego zamkniętego środowiska?, mówi Edward Norton. ?Chiny burzą jej wizję świata i zmuszają do zajęcia się sprawami, które ją przerastają. Ale dzięki nim ona wzrasta jako człowiek.? Pomimo entuzjazmu zespołu, do końca roku 2001 nie udało się posunąć prac naprzód. Dopiero rok 2004 okazał się przełomowy. Właśnie wtedy wyjaśniły się ostatnie kwestie producenckie. ?To była długa podróż,? mówi Naomi Watts. ?Edward pracował nad projektem sześć lat, a ja byłam zaangażowana emocjonalnie od czterech. Wszyscy przyjęliśmy z ulgą zakończenie tego etapu.?
POLITYKA I PROZA
Wtedy do zespołu dołączył reżyser John Curran: ?Wiedzieliśmy, że nie była to polityczna ani historyczna epopeja, tylko osobiste dramaty na tle ówczesnych Chin. Czuliśmy wewnętrznie, że potrzebne jest jednak pogłębienie tła, na jakim toczy się opowieść. Edward zachęcał mnie do głębszego spojrzenia i poszukiwania szczegółów, które dodadzą smaku opowieści. Potrzebowaliśmy czegoś więcej.? Norton potwierdza: ?Książka Maughama była, jeśli można tak powiedzieć klaustrofobiczna ? nie było w niej prawie nic o Chinach, a tylko o Kitty, Walterze i ciemnych stronach brytyjskiego kolonializmu.? ?John Curran świetnie połączył społeczno-polityczną sytuację i głównym tłem filmu zrobił zamęt i wewnętrzny niepokój w ówczesnych Chinach?, mówi Nyswaner. Zgadza się z nim Norton: ?John jak cytrynę wycisnął wszystko z historii tego okresu i sprawił, że Chiny nie stały się wyłącznie pięknym widoczkiem w tle naszej opowieści.? To Curran miał pomysł, żeby umieścić w filmie historię majowej masakry w Szanghaju w 1925 roku, kiedy to brytyjskie oddziały zabiły wielu chińskich demonstrantów. W następstwie tego anty-brytyjskie wystąpienia osiągnęły nowy wymiar i przez kraj przetoczyła się fala protestów. ?To był bardzo niebezpieczny moment, bo w tym czasie prawie połowa tego olbrzymiego kraju krzyczała do Brytyjczyków, żeby się wynosili,? mówi Norton. Ulubiona książka Nortona, ?To Change China: Western Advisers in China? profesora Jonathana Spence?a, pomogła zespołowi pogłębić wiedzę na temat lat 20-tych w tym kraju. Autor opisywał ponad 300 lat wpływów misjonarzy, żołnierzy, lekarzy, nauczycieli, inżynierów i rewolucjonistów, którzy chcieli zmienić Chiny. Norton i Curran byli tym tak zafascynowani, że użyli kilku tematów z książki, które pomogły im pogłębić charakter Waltera ? typowego przedstawiciela zachodniej nauki, który po przyjeździe dowiaduje się, że nikt nie czeka tu na niego z otwartymi ramionami. ?Ta książka bardzo przybliżyła mi postać Waltera?, mówi Norton. ?Walter był jednym z tych ludzi, którzy mówili, że nie interesuje ich polityka ani zmiany społeczne. Jako naukowcy są tutaj tylko po to, aby polepszać życie ludzi. Tacy jak on nie dostrzegali, że jednak są częścią uciążliwej militarnej obecności.?
ZDJĘCIA W CHINACH
Dziesięć lat po pojawieniu się pomysłu na adaptację książki Maughama, etap przygotowań dobiegł końca. Pojawiło się pytanie, gdzie kręcić film? Jak mówi John Curran: ?Nie chcieliśmy, żeby nasz film wyglądał na zrobiony w Kanadzie, Meksyku czy Włoszech. Byliśmy zdeterminowani znaleźć takie miejsce w Chinach, które będzie miało odpowiedni nastrój ? piękne i równocześnie majestatyczne.? ?To wspaniałe móc znaleźć się na dalekim południu Chin i odkrywać prawdziwą kulturę tak, jak robiła to Kitty?, mówi Watts. ? I tak jak ona czułam się tam obco.? Poszukiwanie odpowiednich planów zdjęciowych zajęło około dziesięciu dni i objęło teren ponad pięciu tysięcy mil. Poszukiwano starożytnych miast leżących w pobliżu rzek i gór, choć jednocześnie zwracano uwagę na dogodne warunki dla przyszłej ekipy. Znaleziono je w prowincji Guangxi w południowej części Chin. Ekipa ulokowała się w mieście Gui Lin, jednym z bardziej malowniczych miast prowincji, leżącego nad rzeką Li i otoczonego majestatycznymi wzgórzami pokrytymi bujną zielenią. Pierwszym projektem było zbudowanie wioski Mei-tan-fu, do ktorej przybywają Fane?owie.. Wkrótce okazało się jednak, że to zadanie przerasta siły filmowców. Z pomocą przyszli miejscowi, którzy polecili im wioskę Huang Yao, której od wieków nie tknęła cywilizacja. Mówi odpowiadajaca za budżet filmu Antonia Barnard: ?Po znalezieniu rzeki, wzgórz, miasta Beijing do scen we wnętrzach i naszej wioski, w której nie było nawet telegrafu, należało znaleźć jeszcze Hong Kong i Londyn, które pojawiają się na początku opowieści. Zdaliśmy sobie jednak sprawę, że bardzo trudno będzie odtworzyć ówczesny Hong Kong i John Curran postanowił zamienić go w Szanghaj.? Również w Szanghaju kręcono sceny z Londynu. Praca w Chinach nie byłaby możliwa bez zaangażowania Currana. Jak mówi Norton: ?John pojechał do Chin wcześniej, żeby załatwiać różnego rodzaju pozwolenia i upoważnienia. Gdyby nie był tak zdeterminowany, Chińczycy nie daliby nam kręcić u siebie.? Cała ekipa liczyła 40 zachodnich, 260 chińskich pracowników i 12 tłumaczy. Początkowo Curran chciał rozszerzyć ekipę chińską i powierzyć jej w znacznej części pracę koncepcyjną, ale jednak bariera językowa okazała się nie do pokonania. Zespół kreatywny pozostał więc brytyjski. Duża liczba chińskich pracowników dała znać już pierwszego dnia zdjęć. Jak mówi Curran: ?To był dom wariatów. Cały pierwszy tydzień na planie panował totalny chaos. Wydajesz polecenia, a one tłumaczone są symultanicznie na chiński. Ludzie krzyczą więc po angielsku i po chińsku, przemieszczają się we wszystkich kierunkach. Patrzyliśmy na siebie i mówiliśmy ?To jest chore. Jak to może działać?? Curran zdecydował, że kluczowa scena filmu ? odkrycie zdrady przez Waltera powstanie w pierwszym tygodniu pracy. ?Z reguły na początku kręci się jakieś sceny początkowe, takie, które na przykład pomagają wprowadzić widza w klimat, poznać bohaterów?, mówi Norton. ?A my z racji harmonogramu musieliśmy zacząć właśnie od sceny najważniejszej, najbardziej ?mięsistej? w całym filmie.? Po tygodniu pracy ekipa dotarła się i od tej pory wszystko przebiegało w jak najlepszym porządku i atmosferze. ?Doświadczenia chińskie w pracy nad filmami są inne niż nasze?, wyjaśnia Norton. ?Musieliśmy być bardzo cierpliwi. No, ale w końcu zaakceptowaliśmy, że jest to wpisane w cały ten nasz przywilej pracy w Chinach.? Również dla Naomi Watts to było ciekawe doświadczenie: ?Od początku czułam się jak Kitty. To jest jak pływanie w morzu ? wszystko jest całkowicie odmienne, trochę się tego boisz ? ale kiedy się zrelaksujesz, zobaczysz, że to jest fajna przygoda. Praca w Chinach to jedno z najpiękniejszych doświadczeń, jakie kiedykolwiek miałam.? Dla zachodniej ekipy dużym wydarzeniem był pobyt w wiosce Huang Yao, która zagrała Mei-tan-fu. Huang Yao liczy sobie 800 lat. ?To prawdziwe wyzwanie, bo nie było tu wielu wygód?, powiedziała Antonia Bernard. ?Hotele to tak naprawdę schroniska młodzieżowe.? Ponieważ pogoda była łaskawa dla ekipy, zdjęcia kręcono w terminie. Wkrótce pojawił się jednak pierwszy problem: ?Musieliśmy tak przybrać miasto i ucharakteryzować ludzi na ulicach, żeby wyglądało na to, że cholera zebrała tutaj swoje żniwo?, mówi Barnard. ?Mieszkańcy nie chcieli jednak, żeby symbolika śmierci zawitała do ich domów, w których nikt tak naprawdę nie umarł. Uznali to za zły znak. Udało się jednak ich uspokoić i po skończeniu zdjęć przeszliśmy po ulicach z petardami, żeby odstraszyć złe duchy.? ?I to był jedyny moment, kiedy widziałam Chińczyków zaniepokojonych ? słusznie zresztą?, przyznaje Barnard. ?A przez cały nasz pobyt byli dla nas serdeczni i bardzo życzliwi.? ?Mieliśmy fantastyczną chińską ekipę do pomocy. To było naprawdę nadzwyczajne doświadczenie?- podsumowuje Edward Norton. Curran z dumą mówi: ?Przybyliśmy do Chin pomimo bardzo powszechnej opinii, że to się nie uda, że będzie zbyt ciężko zrobić taki film, jaki chcemy. Po zakończeniu pracy wciąż czuję tamtą energię.?
OBSADA DRUGOPLANOWA
Kluczową dla drugiego planu rolą w filmie była rola brytyjskiego wicekonsula w Szanghaju, którą zagrał Liev Schreiber. Aktor szybko zdecydował się na udział w przedsięwzięciu głównie ze względu na reżysera Johna Currana, którego był wielkim fanem. Znał jego ?Praise? oraz ?Już tu nie mieszkamy? i był bardzo ciekawy jego pracy na planie dużego historycznego eposu, za jaki uważał ?The Painted Veil?. Poza tym, jak powiedział: ?Perspektywa zagrania w Chinach była bardzo ekscytująca. Mieliśmy szansę pracować z chińską ekipą, kręcić w chińskich plenerach - mogliśmy dzięki temu poczuć lepiej tło całej historii.? Inna ważną postacią scenariusza był Waddington, ekscentryczny Brytyjczyk, hedonista, zwolennik taoizmu, który stał się przyjacielem Waltera i Kitty podczas ich pobytu w Mei-tan-fu. Był także przewodnikiem duchowym, prowadzącym Kitty w nowych, trudnych warunkach. Rolę te zagrał znany z desek londyńskich teatrów, Toby Jones. Dostał ją, gdy reżyser John Curran zobaczył go w filmie ?Bez skrupułów?, gdzie zagrał Trumana Capote, obok takich gwiazd jak Sandra Bullock, Sigourney Weaver, Daniel Craig czy Isabella Rossellini. Jonesa ujęła uniwersalność opowieści: ?To nie jest prościutka historyjka o miłości ani film przygodowy ? to dramat epoki, ale także opowieść o wybaczaniu i odkupieniu.? Pułkownika Yu zagrał Anthony Wong, utalentowany chiński aktor, który jest prawdziwą gwiazdą w swoim kraju. Ponieważ angielski nie jest ojczystym językiem Wonga, przed przystąpieniem do nowego ujęcia często szukał pomocy u Currana. ?Wong gra oficera wykształconego w Rosji. Widziałem go w kilku filmach i spodobała mi się energia, jaką wkładał w każda z tych ról?, powiedział Curran. Nastawienie pułkownika Wonga do Waltera, od początkowej niechęci, jaką do niego żywił, przeszła do prawdziwej przyjaźni. ?On naprawdę się zmienił. Ich wzajemne relacje też uległy zmianie. Na samym początku, kiedy doktor Fane przybywa do wioski i zajmuje się swoją pracą, pułkownik zastanawia się, co on tu robi? Czego naprawdę chce od tych ludzi? Ale dzień po dniu przekonuje się do niego i zostają przyjaciółmi?, mówi Wong. Niezbyt rozbudowaną, ale bardzo istotną dla filmu była rola kochanki Waddingtona, Manchu. ?Mimo, że Manchu nie pojawia się zbyt często na ekranie, wiedziałem, że musi mieć bardzo charakterystyczną urodę?, mówi Curran. ?Szukałem naprawdę egzotycznej piękności.? Wiosną 2005 reżyser spacerował ulicami Beijing. ?Rzuciłem okiem na billboard i wiedziałem, że to ta twarz. Zbiegiem okoliczności ktoś z ekipy znał tę modelkę i mógł mnie jej przedstawić.? Twarz należała do modelki Yu Lin, z którą zaraz skontaktował się jej agent. ?Powiedział, że jacyś filmowcy chcą zaproponować mi rolę,? wspomina Yu. ?Zobaczyłam nazwisko Currana, a ponieważ widziałam jego film ?Już tu nie mieszkamy?, zgodziłam się od razu.? Po nagraniu zdjęć Lin powiedziała: ?Jestem bardzo szczęśliwa. Dorastałam w podobnej małej wiosce, jak ta w filmie. To mój kraj i mój język. To mój naród.?
SCENOGRAFIA
Dużym wyzwaniem dla ekipy było stworzenie Londynu z lat 20-tych ubiegłego wieku z dzisiejszego Szanghaju i Pekinu. Ponieważ kulturalna rewolucja Mao Zedonga z 1966 roku zniszczyła wiele starożytnych budowli, rzeźb, obrazów oraz książek, wiele rekwizytów sprowadzono. Bardzo wiele dla klimatu filmu zrobiły kostiumy. Ruth Myers, nominowana do Oskara za kostiumy w ?Rodzinie Addamsów? i ?Emmie? musiała zmierzyć się z dużym wyzwaniem ? stworzyć wygląd londyńczyków z wyższych sfer, a także wizerunek zarażonych cholerą Chińczyków na dalekim południu kraju. Po przeczytaniu scenariusza Myers nie mogła się doczekać realizacji. ?Jestem jak Cyganka - jestem żądna przygód i ryzyka oraz lubię wyzwania.? W filmie została wykorzystana część jej wielkiej kolekcji ubrań z lat 20-tych. Myers musiała jednak dokształcić się w kwestii chińskiej garderoby. ?O chińskich strojach nie wiedziałam nic. Na szczęście lata 20-te w Szanghaju były świetnie udokumentowane.? Największym wyzwaniem były stroje Kitty Fane. Myers chciała, żeby odzwierciedlały jej charakter i emocje w kolejnych etapach jej życia i podróży. Wszystkie stroje były szyte ? część na nowo, a część przerabiana z sukien, które przygotowała wcześniej Myers. Koncepcja musiała obejmować zarówno wytworne i barwne suknie, które Kitty nosiła w Londynie na przyjęciach jak i stroje, które zabrała ze sobą do Szanghaju ? trochę spokojniejsze, choć też szykowne. W podroż do Mei-tan-fu Myers ubrała Kitty w jednobarwne i jak mówi ?wyprane z koloru? ubrania, aby podkreślić, że wyruszając na chińską prowincję, nie jest szczęśliwa. W wiosce Kitty nosiła już ubrania proste, bez żadnych zbytków. ?Jej nastawienie do życia uległo zmianie. Bardziej skupiła się na swoim wnętrzu i stąd ubrania straciły niepotrzebne zdobienia.? ? mówi Myers. ?Kitty odnalazła cel swojej trudnej życiowej podróży ? a ubrania jej w tym towarzyszyły.? Mówi Edward Norton: ?Pytania, jakie towarzyszyły mi podczas pracy nad filmem brzmiały: ?Jak zareaguje na niego dzisiejsza publiczność? Co historia dwojga Brytyjczyków z lat dwudziestych może powiedzieć ludziom w 2006 roku?.? Zaraz jednak dodaje: ?Historia Waltera i Kitty jest ponadczasowa. Jest coś poruszającego w tym, że ludzie potrafią porzucić swoje sztywne spojrzenie na świat, że pomimo upokorzenia potrafią sobie wybaczyć.?
Pobierz aplikację Filmwebu!
Odkryj świat filmu w zasięgu Twojej ręki! Oglądaj, oceniaj i dziel się swoimi ulubionymi produkcjami z przyjaciółmi.